Tu grawitacja nie obowiązuje

Wspiąć się na 15 m w 5 s? Tyle potrzebują najlepsi we wspinaczce na szybkość, konkurencji rozgrywanej podczas Igrzysk Europejskich Kraków-Małopolska 2023.

Przełożenie nogi, ręki, podciągnięcie. Kilka sekund i coś, co wydaje się niemożliwe okazuje się realne. Wspinaczka na szybkość to najbardziej widowiskowa z trzech konkurencji wspinaczkowych. Wirtuozów tego sportu będzie można zobaczyć w obiektach Akademii Nauk Stosowanych w Tarnowie.

Choć ludzie w naturalnych warunkach wspinali się od zawsze – im trudniejsza i bardziej wymagająca droga, tym lepiej – to wspinaczka sportowa jest dość młodą dyscypliną. Zasady rywalizacji zaczęto wprowadzać w latach 70. XX w. i kontynuowano w latach 80.

W 2016 r. wspinaczka została włączona do programu olimpijskiego, a w 2021 r. pojawiła się na igrzyskach w konkurencjach: prowadzenie, bouldering, wspinaczka na czas.

Konkurencja: prowadzenie

Na czym polega prowadzenie? Zawodnik staje przed ścianą, przynajmniej 15-metrową, z czego 7 m musi być przewieszone, czyli odchylone od pionu.

W ścianie są umieszczone uchwyty, do których wspinacz mocuje linę. Co ważne, nie zna ich rozmieszczenia. Nie może więc drogi nauczyć się na pamięć, a co za tym idzie pokonać jej dzięki wytrenowanym automatyzmom. Ma też tylko jedną próbę.

Na dotarcie na szczyt zawodnik ma 6 min. Jeśli nikt nie przebrnie przez ścianę, pod uwagę bierze się pokonany dystans. Jeśli więcej zawodników pokona przeszkodę, liczy się czas. Wspinacze przyznają, że choć konkurencja ta nie należy do najdynamiczniejszych, to jest koronną we wspinaczce.

Bouldering, ale bez głazów

Ściana mierzy tylko 4 m, ale wspinacz musi ją pokonać bez użycia lin asekuracyjnych. Dlatego na ziemi rozłożone są crash pady, maty amortyzujące upadek.

Zawodnik przed przystąpieniem do rywalizacji dokładnie przygląda się ścianie i "problemom", które ma rozwiązać, wykonując jak najmniejszą liczbę ruchów. Stąd istotne jest dobranie odpowiedniej taktyki. Przy drodze na szczyt liczy się nie tylko wytrzymałość, ale też gibkość.

W tej konkurencji warto zwrócić uwagę na osobę asekurującą wspinacza, czyli spottera. Musi ona obserwować zawodnika, by w razie zagrożenia szybkim ruchem skierować go na crash pad. Nazwa tej konkurencji pochodzi od słowa boulder, czyli głaz. W naturalnych warunkach wdrapywano się właśnie na głazy.

Wspinaczka na czas

Najbardziej efektowna z konkurencji wspinaczkowych. Zasady? Dwie 15-metrowe ściany i dwóch zawodników. Wygrywa ten, kto pierwszy dotrze na szczyt.

Droga zwykle jest ta sama, a wspinacze pokonują ją z pamięci. Największą rolę odgrywają szybkość i siła eksplozywna (uwolnienie energii w krótkim czasie). Emocje kumulują się w kilku sekundach – tyle potrzeba, by dotrzeć na szczyt. Za dobre wyniki uznaje się 5-6 s u mężczyzn oraz 6-7 s u kobiet.

Rekordzistka z Polski

Wspinaczka na czas mocno się rozwija. Pierwszym rekordzistą świata w 2008 r. został Zhong Qixin. Na 15-metrową ścianę wspiął się w 7,35 s.

Obecnym rekordzistą jest Veddriq Leonardo, który w 2023 r. jako pierwszy człowiek na świecie złamał barierę 5 s (4,98), by następnie wspiąć się w 4,90 s. Wśród kobiet bezkonkurencyjna jest Aleksandra Mirosław. Do Polki należy sześć najlepszych wyników w historii wspinaczki na czas – 6,25 s (2023 r.).

Mirosław, która wystąpi podczas Igrzysk Europejskich, dobrze spisała się podczas igrzysk olimpijskich w Tokio. W kombinacji 3 konkurencji wspinaczkowych zajęła 4. miejsce. W Paryżu "czasówka" będzie osobną konkurencją (bouldering i prowadzenie zostaną w dwuboju), a Polka powalczy o złoty medal.

Zawody we wspinaczce sportowej podczas Igrzysk Europejskich Kraków-Małopolska 2023 zostaną rozegrane w Tarnowie. Przystąpi do nich 89 sportowców z 18 krajów. Areną rywalizacji będzie Tarnowskie Centrum Wspinaczkowe z widownią dla 2,5 tys. osób.

Wszystkie informacje oraz bilety wstępu na Igrzyska Europejskie Kraków-Małopolska 2023 można znaleźć na stronie imprezy.